Nắng vàng rót mật trên những cánh đồng lúa bạt ngàn của Thới Bình, vùng đất cực Nam Tổ quốc. Nơi đây, dòng chảy của những con kênh hiền hoà mang cả phù sa đất đai màu mỡ bồi đắp cho cây trái trĩu quả, mang đến những con cá lóc đồng tươi ngon, béo ngậy – nguyên liệu chính làm nên một thức quà trứ danh: Mắm cá lóc Thới Bình.

Mắm cá lóc Thới Bình không chỉ đơn thuần là một món ăn, mà đằng sau đó là cả một câu chuyện của sự cần cù, chịu thương chịu khó và tấm lòng của người dân nơi đây. Từ những ngày đầu khai hoang mở đất, họ đã sáng tạo nên món mắm này theo dòng phù sa và đất đồng. Để giữ lại hương vị của mùa màng, để có một món ăn dự trữ qua ngày tháng, người Thới Bình đã chọn mắm như một phần của cuộc sống.

Những con cá lóc đồng tươi rói, mình tròn lẳn, sau khi được làm sạch cẩn thận, sẽ được ướp với muối hột trắng ngần theo một tỉ lệ bí truyền. Khoảng vài ngày sau, cá sẽ được đem ra rửa sạch, để ráo nước, sau đó sẽ được trộn với thính gạo thơm lừng, cùng với một ít đường thốt nốt. Cá được xếp ngay ngắn vào những chiếc khạp, lu sành hay hũ sành sạch sẽ, nén chặt và ủ trong một thời gian nhất định. Quá trình ủ mắm này cần sự “chín” mà con tạo nên một hương vị đặc trưng, quyến rũ khó tả.

Sau một thời gian ủ mắm, cá sẽ thấm đều gia vị, trở nên mềm mại và có màu nâu cánh gián hấp dẫn. Những khạp mắm cá lóc âm thầm chuyển mình. Từ những con cá tươi, qua bàn tay khéo léo và sự kiên nhẫn của người Thới Bình, chúng đã biến thành những miếng mắm đậm đà, dậy mùi thơm nồng nàn. Dù là mùi thơm của cá đồng, của muối biển, của thính gạo, tất cả hòa quyện tạo nên một bản hòa tấu của hương vị miền hồ hởi tân.

Mắm cá lóc Thới Bình khi “chín” tới có màu đỏ tía tự nhiên của thịt cá, xương mềm rục, thịt mắm dai ngon, đậm đà mà không gắt. Chỉ cần mở nắp hũ mắm ra, mùi thơm nồng nàn của mắm đã xộc vào mũi, đánh thức mọi giác quan. Hương thơm ấy không thể nhầm lẫn, nó là mùi thơm của đồng quê, của mặn mà phù sa, của tấm lòng người Thới Bình. Cái vị của mắm cá lóc Thới Bình là sự hòa quyện hài hòa, đậm đà, chua nhẹ, ngọt dịu và một chút mặn mà, tạo nên một cảm giác vừa lạ vừa quen thuộc. Ăn cùng với cơm trắng nóng hổi thì không gì sánh bằng.

Không chỉ là món ăn, mắm cá lóc Thới Bình còn là món quà quý mà người dân nơi đây dành tặng bạn bè, người thân mỗi khi có dịp. Mang hương vị của quê hương, của tấm lòng người làm ra nó, mắm cá lóc là cả một câu chuyện về một vùng đất giàu sản vật và những con người chân chất, hiếu khách.

Ngày nay, dù có bao nhiêu món ngon vật lạ, mắm cá lóc Thới Bình vẫn giữ vững vị trí đặc biệt trong lòng người dân địa phương và cả du khách, như một phần không thể thiếu của ẩm thực Nam Bộ. Nó không chỉ là một món ăn, mà còn là một phần của linh hồn của Thới Bình, của cuộc sống đơn sơ, bình dị và của tấm lòng, của tình yêu đối với đất đai, của con người Thới Bình.